پایگاه تالش شناسی پنجره ای به روی فرهنگ و تمدن تالش
یادی از روانشاد توفیق الهام با گرامی داشت هفتاد و چهارمین سالروز تولد او:
توفیق شهبازاف متخلص به (الهام) در چهاردهم آگوست ۱۹۴۱ در روستاى قزل آواد = (آوار) از توابع شهرستان ماساللى به دنیا آمده و در ۳۱ ماه مه ۲۰۰۰ در همان روستا به علت بیمارى قلبى چشم از جهان فرو بسته است.
الهام زمانى که دوره آموزش ابتدایى رابه پایان مىرساند بینایى خود را از دست داد و ناگزیر وارد مدرسه نابینایان (اینترنال) باکو گردید وپس از اتمام تحصیلات متوسطه به دانشگاه رفت و در رشته زان وادبیات به دریافت درجه لیسانس نایل شد وسپس تا پایان عمر در دبیرستانهاى بدلان قزل آواد ماساللى، به تدریس پرداخت . تو فیق الهام زمانى که در (اینترنال) مشغول تحصیل بود (۱۹۵۶-۱۹۵۱) نخستین سروده هاى خود به زبان هاى تالشى و آذرى را در نشریات آن زمان خصوصا”نشریه ى (پیونر) منتشر نمود، سروده هاى تالشى او ازهمان زمان مورد توجه فراوان قرار گرفت .
سخنورى، صراحت لهجه و دلبستگى به فرهنگ و هویت تالشی، از خصوصیات بارز این شاعر روشندل بود. پس از فروپاشى شوروی و آغاز دوره جدید فعالیت هاى ادبى و تلاش در راه احیاء هویت قومى و فرهنگى تالشان جمهورى آذربایجان، او یکى از کوشندگانى بود که تحت تأثیر تب و تابهاى سیاسى قرار نگرفت و به جرگه بر پادارندگان (جمهورى تالش مغان) نپیوست و به عنوان هنرمندى متعهد و هوشمند به فعالیتهاى ادبى خود ادامه داد.
توفیق الهام همکارى نزدیکى با نشریات تالشى زبان خصوصا”(تولشى صدو) و مراکز محافل فرهنگى تالشان داشت. به لحاظ اینکه هم شاعرى موفق و هم سخنورى چیره دست بود از او براى شرکت در همهى مجالس ومراسم ادبى شهرستانهاى تالش نشین وباکو دعوت می شد واو به اتفاق همراه و شریک زندگى اش (دلشاد خانم) درآن مجالس شرکت می کرد.
یکى از تالش شناسان جمهورى آذربایجان (نوروزعلى محمداف )در مقدمه اى که بر کتاب «کافته» مجموعه شعر تالشى توفیق الهام نوشته است، درباره او گفته: توفیق به عنوان یک معلم روشندل با دنیاى مخاطبین خوداعم از خرد و کلان آشنایى داشت ومضامین شعرهاى خودرا درمیان آنها واز زندگى آنها می جست. اکنون در مورد محتواى اشعار این کتاب (کافته) سخن نمی گویم تاخواننده با مطالعه آن از لذات بیشترى بهرمند گردد. فقط بیان این نکته لازم است که توفیق الهام پس از شاعر بزرگ پیش کسوت تالش و ذولفقار احمدزاده، چهره مهم درادبیات تالش به شمار مى آید .
آثار ذیل ازتوفیق الهام به یادگار مانده است :
ـ دیوان اشعار تالشى
ـ دیوان اشعار ترکى
ـ مدایح ومراثى ائمه اطهار (ع )
بخشهایى از آن دیوآنهاتاکنون باعناوین زیر به چاپ رسیده است :
۱ ـ کافته kafte= مجموعه اشعار تالشى .
۲ ـ قزل گول = مجموعه اشعار ترکى .
۳ ـ کربلادن گلن سسلر = مدایح و مراثى .
۴ ـ کیتابلرین آناسى =کتاب درسى ابتدایى به شعر.
۵ ـ خز ینه لرین آچارى = مجموعه اشعارترکى .
۶ – ایکى خروز = اشعار براى کود کان .
منبع : توفیق الهام ، من تالشم(گزیده اشعار توفیق الهام) ، به کوشش علی عبدلی ، رضوانشهر ، ۱۳۸۰
