منطقه تالش نشین سیاهمزگی

  پنیر سیاه مزگی یکی از فراورده های دامی و یکی از مشهورترین سوغات استان گیلان است . شهرت و محبوبیت این محصول که می تواند با بهترین محصولات مشابه کشورهای غربی رقابت کند، به اندازه ای است که یک شرکت معروف در زنجان، بدل آن را به همین نام ، اما کیفیت پایین، تولید ودر سطح کشور توزیع می کند . به راستی این فراورده کم نظیر دامی در کجا و به وسیله چه کسانی تولید می شود؟ . مطلب ذیل تا حدودی آن را معرفی می کند / تالش شناسی :

 کیان لاجوردی سیامزگی

سیاهمزگی، منطقۀ بزرگ ست که در جنوب  غربی شهرستان شفت واقع است و چهار روستای بزرگ علی سرا، توسَ، خُرِم کَش و مَزگَد را دربرگرفته و شمار تقریبی جمعیت این  منطقه  ۳۰۰۰ نفر است .

حفاری های غیر مجاز و برخی نشانه های تاریخی گویای آن است که پیشینۀ تاریخی منطقه  سیاهمزگی  بسیار  کهن  است .

در  افسانه ها و روایات آمده است  که  یک  نیایشگاه  ( آتشکده)  و یک حمام  باستانی  در  این  منطقه  بوده  که  بر اثر بلایای  طبیعی از بین رفته اند. احتمال  داده  می شود  که   نام  این  منطقه  از  همان  آتشکده  باستانی  گرفته  شده  است .  ( مزگ  از مزدا گرفته  شده  و به معنی مسجد است )

مهم  ترین  محصول  این  ناحیه   چای  و  پنیر  آن  است. چای در نواحی پایه کوه به وسیله کشاورزان و پنیر به وسیله دامداران کوه نشین به صورت سنتی تولید می شود. چنان که می دانیم نام و آوازه  پنیر سیاهمزگی  به  پایتخت  و  دیگر  استان  های  ایران  رسیده  است .

روزگاری نه چندان دور، همۀ پنیر مورد نیاز شهرستان شفت و بخشی از  فومن و رشت و طارم زنجان، از  منطقه  سیاهمزگی  تامین  می شد. 

سیاهمزگی  دارای  ییلاق های  زیبای ست  که  محل گردش و پرورش رمه های گوسفند است . برخی از آنها عبارتند  از :

    الف:  ییلاقهای پیرامون دایلَه سر : مزاچال، آوَرَند، سواَ ، خُورمَ جَئون، سِره، برَ خوار، مَتَّ خونی، زردَ خونی، لاسَ پِئشت، بَرَ سر، مِندَران، دایلَ سر، گِنبو، گَزنَ دشت، بَرزَه‌لئاشؤن، مینجانی، لُؤت، زییان دشت و چَرَ مَندَن

ب :   ییلاقهایآرنَنگاه :   شَلمَ جار،  آفیر،  تُویَه لُوم ، پاشتون،   پِشتی سر ،  سَرندول،   خونی  و  آفیرَه سر

نا  گفته  نماند  که   این  ییلاق  ها  نشیمنگاه چوپانان  روستاهایی   چون  گنجار، نصیر محله ، سید آباد  شالما  ،قلعه رودخان ، ویسرود ، درودخان ،   امام زاده ابراهیم وامامزاده اسحاق و….. بوده   است 

در  گذشته  این  ییلاق  ها  دارای  رَمه  ها  و چوپانان  زیادی  بوده    ولی  امروزه  با  تعقیر  سبک  زندگی   فقط  سی  رَمه  در آن سکونت  دارند  که  نسبت  به  پنجاه  سال  پیش  بسیار  کاهش  پیدا  کرده  است .